Integrale persoonlijke aanpak voor zwerfjongeren
De ministeries van SZW, VWS en OCW hebben een onderzoek laten doen naar zwerfjongeren en schulden. De resultaten zijn door staatssecretaris Van Ark (SZW) op 12 juni 2018 in een brief aan de Tweede Kamer bekend gemaakt.
Op basis van interviews en enquêtes onder professionals en zwerfjongeren schetsen de onderzoekers een beeld van kenmerken en achtergronden van de groep zwerfjongeren, inspirerende praktijkvoorbeelden en oplossingsrichtingen voor een verbeterde toeleiding naar werk of opleiding.
Toename aantal zwerfjongeren
Het aantal dakloze jongeren (18-27 jaar) is volgens het CBS sinds een aantal jaar stijgende. Op 1 januari 2016 betrof het 10.700 jongeren in Nederland. Het merendeel heeft complexe, meervoudige problematiek. Veel zwerfjongeren zijn bijvoorbeeld in contact geweest met jeugdzorg en hebben agressieproblemen. Bijna 25% is zwakbegaafd of heeft een verstandelijke beperking heeft. Veel zwerfjongeren die al in zicht zijn bij een vorm van hulpverlening zitten in budgetbeheer of bewindvoering.
Geen eenvoudige overall-oplossing
Vanwege het grote aantal betrokken organisaties, de complexiteit van de problematiek van zwerfjongeren en de diversiteit aan knelpunten is er geen eenvoudige overall-oplossing te geven. Er is daarentegen op meerdere vlakken en bij diverse typen organisaties werk aan de winkel om de situatie voor zwerfjongeren met schulden te verbeteren, zoals:
Eenvoudig en begrijpelijk taalgebruik en motiverende gespreksvoering door instellingen. Voor communicatie met schuldeisers loont het om te investeren in het geven van uitleg over de situatie van de jongere en toelichten van de voordelen die het voor de schuldeiser heeft om medewerking te verlenen aan het schuldhulpverleningstraject.
Kennisbevordering bij professionals, bijvoorbeeld over mogelijkheden voor schuldhulpverlening aan iemand met studiefinanciering of het begeleiden van mensen met een licht verstandelijke beperking of psychische problematiek bij financiële problemen.
Goed begeleiden van de overgang van 18- naar 18+ door gemeenten, maar ook in het bieden van stress-sensitieve hulp- en dienstverlening aan deze jongeren helpt.
Preventie van schulden, zowel door schuldeisers, die een belangrijke rol kunnen spelen bij het voorkomen en oplossen van betalingsachterstanden bij hun klanten, als bijvoorbeeld via het aanleren van financiële vaardigheden aan jongeren in het onderwijs.
Meer tijd: 50% van de ‘schuldhulpverleners’ geeft aan dat zij te weinig tijd krijgen om hulp goed op te zetten omdat de werkdruk te hoog is.
Tot slot worden veranderingen in het onderwijs zelf genoemd, waardoor deze jongeren onderwijs op maat kunnen volgen.
Gemeenten aan zet
Gemeenten zijn verantwoordelijk voor de schuldhulpverlening en de kwaliteit van dienstverlening. Zij staan het dichtst bij de mensen om wie het gaat en kunnen hen integrale en passende dienstverlening aanbieden. De in het rapport ‘Zwerfjongeren en schulden’ beschreven voorbeelden van gerichte aanpakken in vier gemeenten laten zien dat het toeleiden naar opleiding of werk voor deze groep jongeren mogelijk is en dat hun een uitweg uit de schulden geboden kan worden.
