Kinderen die het moeilijk vinden om met hun eigen emoties om te gaan, zijn al op jonge leeftijd een grote zorg voor ouders

Steeds meer kinderen laten extreme reacties zien op alledaagse problemen. Ouders zijn radeloos en weten niet hoe ze hun kind moeten begeleiden. Daarom moeten huisartsen, consultatiebureaus en kinderdagverblijven al vanaf jonge leeftijd ouders andere informatie geven dan alleen over negeren en straffen van kinderen.

Er komen regelmatig ouders in onze praktijk die het advies hebben gekregen om het huilen van hun baby of jonge kind te negeren. Om hun kind zo te leren slapen of te leren dat heftige emoties, zoals driftbuien niet geaccepteerd worden. Wat hierbij niet wordt meegenomen is dat een kind eerst zijn ouders nodig heeft.
Baby’s en jonge kinderen kunnen hun emoties nog niet zelf reguleren. Dit moeten ze leren van hun ouders. Bij baby’s begint dit met troosten. Hoe meer kinderen op deze manier ‘gereguleerd’ worden, hoe beter ze dat zelf kunnen leren. Hoe beter ze kunnen omgaan met alledaagse problemen, veranderingen en tegenslagen.

Chronische stress

Uit onderzoek blijkt ook dat wanneer ongewenst gedrag van een kind consequent wordt bestraft of genegeerd bijvoorbeeld door het kind op de gang zetten, het gedrag na een tijd even stopt. Net als bij het huilen bij slapen. Het huilen stopt vanzelf even, als de aanpak lang genoeg wordt volgehouden, waarmee het doel wordt bereikt. Het kind laat het ongewenste gedrag even niet meer zien of horen.
Dit neemt niet weg dat wanneer ouders het advies krijgen om het huilen of driftbuien van hun kind te negeren en deze aanpak langdurig volhouden, dit chronische stress bij het kind veroorzaakt, waardoor het cortisolniveau explosief stijgt. Dit heeft invloed op het autonoom zenuwstelsel van het kind.

Emotieregulatie

Wanneer niet op het huilen wordt gereageerd, en daarmee niet op de behoefte onder het gedrag, wordt het huilen sterker, een baby raakt overstuur, kan de hoeveelheid stress niet meer reguleren en stopt met huilen. Wanneer dit herhaaldelijk voorkomt, wordt het autonome zenuwstelsel aangetast. Deze aantasting vormt een belemmering in de ontwikkeling van zelfregulatie.
Een autonoom zenuwstelsel dat is aangetast door chronische stress, blijft in de overlevingsstand staan, en werkt als een alarmsysteem, steeds zoekend naar gevaar. Veilige situaties worden als bedreigend ervaren, zowel op jonge als op oudere leeftijd. Door negeren of bestraffen van emoties van jonge kinderen, ontstaan problemen in emotieregulatie waardoor steeds meer kinderen extreme reacties op alledaagse problemen laten zien.

Ouders

Niet alleen voor kinderen, ook voor ouders is de genoemde aanpak zeer stressvol. Weinig ouders voelen zich lekker ontspannen wanneer hun kind uren achtereen huilt of krijsend op de gang ligt. Ook bij volwassenen heeft langdurige blootstelling aan stress negatieve gevolgen voor hun fysieke en mentale gezondheid. Daarnaast ook een incompetent gevoel, wanneer ouders gaan merken dat het kind alleen laten huilen zonder kalmering door ouders alleen effect had op de korte termijn, maar niet op de lange termijn. De problemen bij het slapen of de driftbuien blijven bestaan en ouders ervaren een gevoel van falen.

Daarom is het zo belangrijk dat ouders al vanaf het begin van het ouderschap worden geïnformeerd over andere aanpakken dan negeren en straffen, over co regulatie om hun kind te helpen bij een gezonde emotieregulatie. Kinderen moeten eerst door hun ouders getroost worden, voor ze zichzelf kunnen troosten. Zij hebben ouders nodig die kalm kunnen reageren op emoties, dichtbij blijven, emoties ondertitelen en die door troosten op alle leeftijden het kind een veilig gevoel blijven geven.

Annalotte Ossen is gedragsdeskundige en orthopedagoog en sinds 2 jaar mede eigenaar van praktijk Mevrouw Maan, voor ouders en kinderen met slaapproblemen.
Annalotte was werkzaam in de GGZ als orthopedagoog en in het basisonderwijs als leerkracht en rondde de opleiding af tot leerkracht basisonderwijs en een master orthopedagogiek.