Hoe wij onze kinderen het klimaat gaan laten redden

Kijk eens wat die Bonzers doen! Het is hun eigen planeet, maar ze bouwen machines die een dikke wolk mist de lucht inblazen. Is dat niet stout? Vervang Bonzers door Gorgels en je hebt het begin van een succesvol kinderboek, maar in dit geval ging het niet om een verhaaltje voor het slapengaan. Deze en andere korte beschrijvingen vormden het onderzoeksmateriaal.

Zoals wel vaker gebeurt, maakte Joshua Rottman gebruik van denkbeeldige gebeurtenissen om na te gaan hoe kinderen tot een oordeel over goed of fout komen. Maar naast de inventief bedachte naam voor het ruimtevolkje en de fraaie set prentenplaten ter illustratie van hun onnatuurlijke gedrag kwam hij ook nog op het idee om met scheetspray de onderzoeksruimte doordringend naar poep te laten ruiken. Dat laatste deed hij om te toetsen of een gevoel van walging kinderen eerder doet besluiten dat de Bonzers verkeerd bezig zijn.

Objectief gezien deden die rare ruimtewezentjes telkens iets dat zou moeten kunnen. Mist zorgt alleen voor beperkt zicht. Met het verspreiden van katoenen bolletjes door het bos doe je niemand kwaad. En waarom zouden ze hun gezichten niet wit mogen schilderen? De deelnemende kinderen reageerden dan ook overwegend niet afkeurend en hun mening veranderde niet als het om hen heen naar scheetjes stonk. Maar zodra de proefleider erbij vertelde dat dergelijk gedrag onbeschoft was, reageerden kinderen opeens veelal wel negatief.
Dit experiment was al eerder gedaan en het was dan ook geen verrassing dat kinderen gemakkelijk te beïnvloeden zijn. Maar door dit keer in de ene groep de proefleider te laten verklaren dat er sprake was van wangedrag en in de andere groep de kinderen bloot te stellen aan een nare geur kon worden vastgesteld dat alleen de woorden van een volwassene impact hebben.

“Het maakt uit wat volwassenen zeggen! Dat biedt kansen voor het creëren van draagvlak voor ingrijpende klimaatmaatregelen”

Uit een tweede studie bleek bovendien dat kinderen zich eerder laten leiden door uitingen die blijk geven van een moreel principe dan door statements waarin een emotie verpakt zit. Vergeleken met een afkeurende boodschap zonder duidelijke reden werkte een korte toelichting veel beter. Kinderen bleken bijzonder gevoelig voor het bestempelen van het gedrag als schadelijk, oneerlijk of onnatuurlijk.

Het maakt dus uit wat volwassenen zeggen! Dat biedt kansen voor het creëren van draagvlak voor ingrijpende klimaatmaatregelen. De toekomstige generatie hoeft niet de zeespiegel te zien stijgen om te beseffen dat het bouwen van fabrieken die de aarde overdekken met dikke wolken rook niet oké is. We kunnen ze vertellen dat die rook vies is en hoe walgelijk we het vinden. Of beter nog: we vertellen ze wat er gebeurt als we niks doen. Namelijk dat zij dan een asielaanvraag zullen moeten indienden bij de Dienst Vreemdelingenzaken van de Bonzers.

Rottman, J., Young, L., & Kelemen, D. (2017). The impact of testimony on children’s moralization of novel actions. Emotion, 17(5), 811–827. doi:10.1037/emo0000276.

Tekst: Peter Hoffenaar