Paul: “Orthopedagogen, denk mee bij beleidsontwikkeling en strategische keuzes van je organisatie”

‘Dat is echt wat voor jou’, zei zijn toenmalige baas ruim twintig jaar geleden. Er moest een nieuw academisch kinder- en jeugdpsychiatrisch centrum in Amsterdam komen en daar was een bestuurder voor nodig. Zo rolde hij, een beetje bij toeval, als orthopedagoog het management in. Onder meer dankzij goede coaching van zijn oud-baas beviel dat managen goed. Na dertien jaar maakte hij de overstap naar de gehandicaptensector. Paul Willems, inmiddels negen jaar bestuurder van Amerpoort en bijna met vroegpensioen, zou graag meer pedagogen in managementfuncties willen zien en hecht grote waarde aan professionalisering. Daarbij komen de NVO Kwaliteitsregisters goed van pas.

Bij de coronamaatregelen en consequenties kwam de gehandicaptensector pas laat in het vizier.

“Ik was geërgerd als de gehandicaptenzorg weer eens niet op persconferenties of nieuws genoemd werd. Dat moeten we echter ook onszelf als sector aanrekenen, we moeten ons meer profileren. De Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland (VGN) heeft hard haar best gedaan dat te veranderen. Als voorzitter van de Vereniging Gehandicaptenzorg Utrecht (VGU) lukte het mij om aan te schuiven bij het ROAZ (regionaal overleg acute zorg). Direct aan tafel zitten met onder andere ziekenhuizen, ggz, ouderenzorg en huisartsen heeft goed geholpen, deze partners in de regio hebben nu een veel beter beeld gekregen van gehandicaptenzorg. Ik ben blij dat we inmiddels structureel hieraan deelnemen.”

Voor goede zorg is de inbreng van de orthopedagoog essentieel, zowel voor inhoud als voor beleid.

“Zo staat het in mijn profieltekst voor mijn nevenfunctie als NVO bestuurslid en zo zie ik het ook bij Amerpoort waar zo’n 60 gedragskundigen werken waaronder ook gz-psychologen en bij collega-organisaties. De orthopedagoog staat voor de inhoud van de zorg, daarvoor is hij opgeleid. Tegelijkertijd heeft hij ook een belangrijke toegevoegde waarde en ondersteunende rol richting de zorgteams, de begeleiders. Daar biedt de orthopedagoog ondersteuning en handreikingen en vervult de rol van behandelverantwoordelijke. De orthopedagoog zorgt voor een goede afstemming in de driehoek client, verwanten en de begeleiders, zorgt ervoor dat persoonlijke plannen steeds worden geactualiseerd én draagt bij aan professionalisering van de begeleiders op de werkvloer. Het is belangrijk dat orthopedagogen meedenken bij de beleidsontwikkeling en strategische keuzes van de organisatie, dat er niet alleen vanuit bedrijfsmatige bril naar gekeken wordt, maar juist ook vanuit de inhoud.”

Wat betekenen de NVO kwaliteitsregisters voor jou en voor je medewerkers?

“BIG- en SKJ-registratie zijn belangrijk. Als je er voor in aanmerking komt, zorg er dan voor dat je daar geregistreerd bent. De NVO Kwaliteitsregisters helpen om je vakbekwaamheid systematisch bij te houden. Je focust hiermee veel meer op je ontwikkeling, je eigen state of art van kennis. Niet alleen maar de sec inhoudelijke kennis, maar ook bijvoorbeeld het samenwerken in de keten. Als werkgever vind ik het essentieel dat mijn professionals, begeleiders maar ook orthopedagogen, zich voortdurend blijven ontwikkelen. De orthopedagoog heeft een belangrijk rol om teams op de werkvloer te begeleiden, voortdurend te kijken hoe kunnen we die kwaliteit van zorg naar een nog iets hoger niveau tillen en borgen. Dat gaat niet zonder die professionaliseringsslag en vakbekwaamheid die die kwaliteitsregisters zo ondersteunen.”

Voor de basis-orthopedagoog en orthopedagoog-generalist.

“Het is goed dat er een kwaliteitsregister voor de basis-orthopedagoog en de orthopedagoog-generalist is. Dat geeft onderscheid aan in mate van deskundigheid, de competenties die je hebt. En het is goed om daarbij aan te geven wat er van je verwacht en geëist wordt. Onze sector heeft de master orthopedagogen hard nodig. Met een kwaliteitsregister voor de basis-orthopedagoog onderstreep je dat belang en kunnen basis-orthopedagogen hun vakbekwaamheid aantonen. We vragen er ook naar in selectiegesprekken. Tegelijkertijd is op de arbeidsmarkt het aanbod orthopedagogen niet groot. Wanneer basis-orthopedagogen solliciteren, kijken we eerst naar de ervaring, wat voor een persoon is het. En dan heeft registratie een meerwaarde. Wanneer het niet zo is, wordt het onderwerp van gesprek, dan kijken we wat we gaan afspreken over registratie.”

Krijgen masters werkbegeleiding?

“We hechten grote waarde aan werkbegeleiding. Elke master wordt begeleid door een ervaren orthopedagoog die meeloopt met de basis-orthopedagoog, samen kijken ze ‘wat heb je verder te leren, waar heb je ondersteuning nodig, wat kunnen we als Amerpoort zelf bieden en wat heb je extern nodig.”

Vind je dat management en beleidscursussen geaccrediteerd moeten worden?

“Dat zou ik zeker doen. In het beroepscompetentieprofiel van de basis-orthopedagoog en orthopedagoog-generalist zeggen we ook iets over de beleidsmatige kant. Ik was ook zo blij met het beroepscompetentieprofiel dat er aandacht was voor beleidsmatige kant. Orthopedagogen beseffen nog niet altijd voldoende dat ze ook iets te bieden hebben op het gebied van beleidsontwikkeling van een organisatie, of de sector.”

Apart register gehandicaptenzorg?

“We hebben een apart competentieprofiel van de gedragswetenschapper in de gehandicaptenzorg. Ik denk dat kaders die we nu hebben voldoende dekkend zijn. Er zit een risico aan, als je meer gaat specificeren op sectoren. De brede scoop van de orthopedagoog wordt dan smaller. Ik zou het eens bij onze orthopedagogen moeten vragen of zij dat helpend zouden vinden. Als werkgever vind ik een apart register niet direct noodzakelijk.”

Hoe faciliteer jij als werkgever (her) registratie?

“We hebben bij Amerpoort een ruimhartig scholingsbeleid. Iedereen kan met plannen en ideeën komen, we bieden een en ander zelf aan, maar er zijn ook ruime middelen beschikbaar om extern gebruik te maken van scholing. Dus orthopedagogen hebben ruime mogelijkheden om punten voor registratie te halen. Misschien is de registratieperiode van vijf jaar te lang. Misschien doe je na je herregistratie de eerst twee jaar helemaal niets en moet je daarna een inhaalslag maken. Daar zouden we ook als werkgever explicieter naar kunnen gaan kijken en bijvoorbeeld het in functioneringsgesprekken laten terugkomen.”

Heb je tips voor andere werkgevers?

Laat werkgevers vooral bewust zijn van het bestaan van kwaliteitsregisters en beroepscompetentieprofielen. Ik zag een mooi filmpje over de NVO kwaliteitsregisters op de NVO website, we gaan ook een link op onze website van Amerpoort daarvan zetten. Ik zou zeggen werkgevers: geef aandacht aan die registers en beroepscompetentieprofielen in je eigen organisatie! Iedere organisatie heeft een scholingsplan en een budget. Sluit vervolgens aan bij wat er is. Want uiteindelijk gaat het om de kwaliteit van zorg voor cliënten. Die wil je als zorgorganisatie borgen. Daarom kijken wij elke keer opnieuw of we nog een stapje meer kwaliteit van zorg kunnen leveren. Signalen hiervoor halen we actief op met clienttevredenheidsonderzoeken en gesprekken met cliënten en verwanten. Dat alles moet ook mede impuls zijn om te werken met competenties en vakbekwaamheid bij te houden.

Het zou goed zijn als de NVO ervoor zorgt dat het belang en meerwaarde van de NVO Kwaliteitsregisters actief onderwerp van gesprek is bij de branche, de VGN.”

Wat gaan je doen na je vroegpensioen?

Ik heb altijd enorm van mijn werk genoten en altijd hard gewerkt. Nu is het tijd voor focus op andere activiteiten, deels in Indonesië want mijn partner komt daar vandaan. We gaan daar een huis zoeken en eerst de tijd nemen om samen het land beter leren te kennen. Het is zo enorm groot en divers. Ik ga de taal leren en vrijwilligerswerk doen bij een project voor mensen met verstandelijke beperking op Java. Mijn personal coach gaf mij de tip om jonge bestuurders te gaan coachen. Dat vind ik interessant, zeker ook omdat je coaching deels digitaal en deels fysiek kunt oppakken. Maar eerst ligt de focus op ons privéleven.”