Margit: “Voor elke professional wordt een leven lang leren belangrijker.”

Een Bachelor Culturele Maatschappelijke Vorming paste heel goed bij onderwijsontwerper Margit Arts’ enorme interesse in kunst. Omdat ze net zo geïnteresseerd is in hoe je kennis van kunst màken overdraagt, deed ze daarna een deeltijdmaster Onderwijswetenschappen. Ze ontdekte er de Boundary Crossing-theorie over het bouwen van een brug tussen theorie en praktijk. Voor haar scriptie over dit onderwerp kreeg ze de NVO Thesisprijs Pedagogiek en Onderwijs(kunde).

“Als deeltijdstudent merkte ik hoe waardevol het is als je dat wat je leert meteen in praktijk kunt brengen. Mijn medestudenten en ik kwamen uit heel diverse werkvelden, zoals de overheid, de zorg en de bouw. Naast onze opleiding werkten we, maar ons werk was geen onderdeel van de opleiding. Ik vond het interessant om te onderzoeken hoe je die brug zou kunnen slaan en liep toen tegen de Boundary Crossing-theorie aan. De letterlijke vertaling daarvan klinkt als ‘grensoverschrijdend gedrag’. Ik houd dus liever de Engelse benaming aan.

Blijven leren

Voor elke professional wordt een leven lang leren belangrijker. Covid en andere grote wereldproblemen vragen om deskundigen die zich blijven ontwikkelen. Van werkende mensen kun je echter niet verwachten dat ze een voltijds opleiding doen. Met Boundary Crossing kijk je hoe je een opleiding zo kunt inrichten dat werk en studie in elkaar overlopen.

35.000 studenten

Ik begon het werk aan mijn thesis met kwantitatief onderzoek. Stichting Studiekeuze123, die met de Nationale Studenten Enquête meningen verzamelt van studenten over onder andere de ondersteuning die ze krijgen, gaf me toegang tot een grote hoeveelheid data. Zo kon ik antwoorden analyseren van 35.000 studenten aan zeshonderd opleidingen. Daarna selecteerde ik twee opleidingen die volgens studenten goede ondersteuning bieden, en twee die als minder uit de bus kwamen.

Belangrijke vragen voor deeltijdstudenten

Bij elk van die vier ben ik per opleiding gaan praten met twee docenten en het hoofd opleidingen. We bespraken kwesties als: Zijn er voldoende docenten uit het werkveld die de koppeling tussen theorie en praktijk maken? Welke mogelijkheden zijn er om al opgedane werkervaring in een opleiding te gebruiken? Hoe flexibel zijn de opdrachten en hoe gemakkelijk kan je je eigen werk daarin meenemen? Voor deeltijdstudenten zijn dat belangrijke vragen. Ze hebben vaak een druk leven met werk en dikwijls een gezin. Ze weten goed wat ze willen leren.

Quotes voor kleur

Mensen uit het onderwijs zijn meestal heel gepassioneerd over hun vak. Degenen die ik interviewde vonden het erg leuk om over Boundary Crossing te praten. Ze vertelden ook over wat zij ervan leerden en wat studenten van elkaar leerden. Het transcriberen van de opgenomen interviews was het minst leuke aan het werk voor de scriptie, maar ik heb veel quotes kunnen gebruiken om er kleur aan te geven!

Verzuipen in totale vrijheid

Ik kon uit mijn onderzoek een flink aantal conclusies trekken over manieren, waarop opleidingen kunnen zorgen dat deeltijdstudenten meer Boundary Crossing ervaren. Een belangrijke is dat docenten een afspiegeling zijn van de beroepspraktijk. Een andere dat de studie steeds gekoppeld wordt aan hun werk. Het maakt leren betekenisvoller. Verder weegt vrijheid om die koppeling te maken zwaar, met andere woorden, dat studenten zelf kunnen bepalen wat ze willen leren en hoe. Deeltijdstudenten kunnen dat vaak heel goed, omdat ze ouder, doelgerichter en gemotiveerder zijn dan voltijdstudenten. Duidelijkheid over de verwachte leeruitkomsten is wel cruciaal, want in totale vrijheid verzuip je.

Zorg voor die brug

Hóe je dat moet doen, een curriculum maken dat klopt en genoeg vrijheid biedt, heb ik niet onderzocht. Ik heb de eerste stap gezet: dit zien we. Ik kan wel stellen dat iedereen die een opleiding ontwerpt voor volwassenen, of dat nu op school is of in een bedrijf, goed moet zorgen voor de koppeling tussen werk en leren. Het gebeurt vaak genoeg dat een bedrijf iemand inhuurt voor een cursus, dat medewerkers er inzichten opdoen, maar niet hoe ze die kunnen gebruiken in hun werk. Boundary Crossing zegt: zórg voor die brug.

Praktische relevantie

In mijn eigen werk als onderwijsontwerper, aan de Hogeschool voor de Kunsten in Utrecht, kan ik behalve mijn andere onderwijskundige kennis ook dit thema meenemen. De HKU ontwikkelt aanbod voor kunstenaars en andere professionals die zich willen ontwikkelen op het gebied van creativiteit, zoals theater-, beeldende kunst – en muziekdocenten. Onze kennis delen we met alle faculteiten van de HKU en met andere hogescholen en kunstinstellingen. Ik hoop dat ik als nieuw lid van de NVO nog veel meer interessante verhalen uit het werkveld ga horen. Praktische relevantie, daar kreeg ik de thesisprijs voor, en het is ook waar mijn dagelijks werk over gaat.”

Bijleren of omscholen soms nodig

Omdat kunstzinnige beroepen zo fysiek zijn, is lesgeven vanwege coronamaatregelen ingewikkeld, Samen met docenten experimenteren we in leergemeenschappen met wat in het kunstonderwijs werkt. Online en blended, dus deels met fysieke lessen op anderhalve meter afstand. Ik zelf zit in de leergemeenschap flexibilisering. Ik schrijf artikelen met tips voor docenten en geef online trainingen over bijvoorbeeld activerende didactiek: Hoe breng je onderwijs over met een scherm? Hoe zorg je dat je niet alleen informatie zendt, maar studenten ook zelf aan het werk zet? Onder andere corona laat zien dat bijleren of omscholen soms nodig zijn. Juist in deze tijd waarin theaters sluiten, tentoonstellingen niet doorgaan en afgestudeerden nergens kunnen werken.”

Tekst Wilmie Geurtjens

Fotografie: Gerben Pul