Groeiend jeugdzorggebruik: duiding en aanpak
Het is onrustig in de jeugdzorg, er is veel politiek en maatschappelijke discussie. Gemeenten en instellingen eisen van het Rijk meer en structureel geld. Minister Hugo de Jonge vertelde deze week in het begrotingsdebat jeugdzorg dat hij in maart 2020 komt met een voorstel om regionale en bovenregionale samenwerking dwingender op te leggen. Hoe komen we verder? Het NJi publiceerde het essay ‘Het groeiend jeugdzorggebruik. Duiding en aanpak’.
Alleen extra geld en meer dwingende afspraken over regionale samenwerking zullen de problemen niet oplossen. Het NJi geeft in haar essay duiding en richting.
Zo is de vraag naar jeugdzorg in twintig jaar tijd spectaculair gegroeid. Kreeg twintig jaar geleden 1 op de 27 kinderen jeugdzorg, inmiddels is dat 1 op de 8. Prestatiedruk en de hoge geluksnorm zorgen ervoor dat gewone obstakels in het opgroeien en opvoeden een probleem worden waar kinderen en ouders professionele zorg bij vragen. Gemeenten hebben bovendien onvoldoende sturingsmogelijkheden om de hoge instroom in te dammen. En professionals lijken bij twijfel veiligheidshalve te kiezen voor de inzet van steeds zwaardere zorg.
De hoop was dat de decentralisatie zou leiden tot een transformatie van het stelsel. Door het versterken van de basisvoorzieningen en door preventie zou er minder beroep worden gedaan op gespecialiseerde zorg, maar ook het aantal ondertoezichtstellingen en uithuisplaatsingen afnemen. Maar door tegelijkertijd fors te bezuinigen gaat die hoop in rook op.
Vijf ingrediënten beter functionerend stelsel
Om de vernieuwing goed op gang te brengen, is meer nodig dan extra geld of een stelselwijziging. Het vraagt om een meerjarenplan voor een investering in de vier kerningrediënten van het jeugdstelsel: (1) versterking van het pedagogisch klimaat in bijvoorbeeld het gezin of op school, (2) versterking van de preventie, (3) verbetering van de eerste lijn en (4) verbetering van de intensieve hulp. Daarbij is het vooral belangrijk dat dit in samenhang gebeurt. Een volgende nieuwe stelselwijziging kan dit in de weg staan stelt het NJi.
Om de beoogde vernieuwing te concretiseren, introduceert het NJi als vijfde ingrediënt een focus op de aanpak van concrete vraagstukken. Bijvoorbeeld door het wijkteam te vragen wat de meest voorkomende vragen en problemen van kinderen en hun opvoeders zijn in een gemeente. En vervolgens samen met alle relevante partijen verbeteringen te formuleren en daarmee samen aan de slag te gaan.
Groeiend jeugdzorggebruik: duiding en aanpak
